TAVUKLARDA PROLAPSUS

Bir yumurta tavuğu ovipozisyon (yumurtlama) sırasında, yumurta kabuğunun oluştuğu yumurta kanalının en alt kısmı olan kabuk bezi (uterus), yumurta ile birlikte geçici olarak ters döndürülmektedir. Bu durum yumurtanın temiz kalmasını ve yumurta tavuğunun çok temiz bir şekilde yumurta yumurtlamasını sağlamaktadır.

Fakat bazen, yumurta yumurtlandıktan sonra oviduct (yumurta kanalı) hemen geri çekilememekte ve kendini toparlayamamaktadır. Bu durum prolapsus olarak adlandırılır

Bir prolapsusun ilk belirtisi kanlı-çizgili yumurtanın yumurtlanmış olmasıdır. Her zaman olduğu gibi dikkatli ve bilinçli bir yönetim ve yetiştiricilik prolapsus gibi bir takım sağlık problemlerinin sürü içerisine yayılmasını daha da düşürecektir. Şayet mümkünse, daha fazla zararın görülmemesi için prolapsustan etkilenmiş hayvanlar izole edilmelidir.

Prolapsus, bir yumurta tavuğunun çok genç yaşta yumurtlamaya başladığı, normalden daha büyük bir yumurta yumurtlandığı ve aşırı yağlandığı zaman meydana gelir. Kloakın kısmen dışarı çıkmasıyla kendini gösterir . Hayvanın yumurtayı kloakta tutması ve yumurtlayamaması ile seyreden genital sistem ile ilgili bir hastalıktır

Şayet hemen gerekli önlemler alınmaz ise bu durum kanama, enfeksiyon ve ölümlerle sonuçlanabilir

Prolapsusun nedenleri nelerdir?

Prolapsus tek bir sorundan ziyade birçok faktörün aynı anda etkili olması sonucunda gerçekleşmektedir

1.Normalden hafif ya da normalin üstünde ağır olan hayvanlar:

Bu durumda yarka besleme ve sürü yönetim programlarına gereken özen gösterilmelidir. İlk yumurta ağırlığını artırma girişimi bakımından düşük canlı ağırlıklı yarkalara yüksek protein ve aminoasit içerikli rasyonların verilmesiyle prolapsus daha kötü hale gelebilir

Yetiştirme yöntemlerine göre tavsiye edilen canlı ağırlığın altında yumurtlamaya başlayan tavuklarda da muhtemelen prolapsus görülecektir. Çünkü bunlar üreme sistemleri tamamen olgunlaşmadan yumurtlamaya başlayacaklardır. Yumurtacı hayvan ne kadar düşük canlı ağırlığa sahipse, o kadar çok sinirli ve gagalamaya daha fazla meyilli olduğu görülürNormalden ağır olan hayvanlar genel kas zayıflığı ve daha büyük yumurta yumurtlama eğilimlerinden dolayı prolapsusa karşı daha eğilimlidirler. Üreme organlarının etrafını çevreleyen fazla miktarda yağ da prolapsusa yol açabilmektedir

 2.Erken ışık uyarımı

Artan gün uzunluğu üreme organlarının gelişimi ve cinsel olgunluğu uyarmaktadır Üreme sistemlerinin tamamen olgunlaşmasının öncesinde artan gün uzunluğuna maruz kalan hayvanlar büyük olasılıkla prolapsus olacaklardır. Çünkü bunlar yumurtlamaya başladıkları zaman, üreme sistemleri tam olarak olgunlaşmamış olacaktır

3. Dengesiz yem rasyonları

Yumurta tavuklarının düşük proteinli uzun süreli beslenmelerinde yetersiz tüy gelişimi ile birlikte stres de şekillenir. Bu durum yumurtlamadan sonra kloak bölgesinin uzun süre açık kalmasına ve stres altında bulunan hayvanların bu bölgeyi gagalaması suretiyle kanibalizm ile birlikte prolapsusun gelişmesine neden olur

Yumurta tavuklarının piliç büyütme döneminde yüksek enerjili rasyonların kullanılması (2975 kcal/kg veya daha fazlası) yağ depolanmasına neden olacağından çift sarılı yumurta ile birlikte prolapsus problemini de arttırır

Rasyonlardaki yetersiz kalsiyum, yumurta kabuğunun oluşumu üzerine etkili olduğu gibi kasların yapısı ve gücü üzerine de oldukça etkilidir. Zayıf kas yapısı, yumurta yumurtlandıktan sonra oviduct yani yumurta kanalının geri çekilmesinde problemler yaratır. Zayıf kas (kasların yeterince gelişememiş olması) nedeniyle yumurtlamadan sonra oviduct’un (yumurta kanalı) daha uzun süre dışarıda kalması, bu kısmın diğer hayvanlar tarafından gagalanmasına ve geri dönüşü olmayan sorunların ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

4.Sürünün verim dönemi

Prolapsusun, pik üretim ve pik yumurta kitle oluşum devresinde meydana gelmesi daha güçlü olasıdır. Çünkü hayvanın metabolizması üzerine artan bir talep olmaktadır.

5.Çift sarılı yumurtlama

Bu tip yumurtaların aşırı büyüklüğü yumurta kanalını gerecek ve muhtemelen kloak kaslarını zayıflatacaktır. Zayıflamış kloak kasları yumurta kanalının vücut dışındaki kalma süresi miktarında bir artışa neden olacaktır.

6.Yüksek ışık yoğunluğu

Yüksek ışık yoğunluğu altında muhtemelen daha fazla prolapsus görülecektir. Aydınlatma programlarında yapılabilecek yanlışlar ve yüksek ışık yoğunluğu sonucunda daha fazla çift sarılı yumurta oluşumu ortaya çıkabilir.

7.Enteritis (Bağırsak iltihaplanması)

İshale neden olan tüm faktörler prolapsus oranındaki bir artışla sonuçlanabilir

Temiz bir su ve temiz bir havlu veya yumuşak bez ile bölge temizlenmelidir.

Sonra da yavaşça dışarı çıkan bölgenin içeri itilmesi ve iltihaplı bölgeye, antibakteriyel sprey (Neo-caf veya Terramycin sprey) ve  FURACİN gibi krem sürülmesi gerekmektedir.

Aynı zamanda enfeksiyonlara karşı koruyucu amaçlı 4-5 gün kadar içme sularıyla birlikte suda çözünebilir antibiyotikler de verilmelidir.