İLT – ENFEKSİYÖZ LARİNGOTRAKEİTİS
Enfeksiyöz laringotrakeitis (ILT) tavukların ve sülünlerin akut, oldukça bulaşıcı, herpes virüsü enfeksiyonudur. Su kuşları (ördekler ve kazlar) hiçbir işaret göstermemekle birlikte ördekler iki haftaya kadar ILT taşıdıkları bilinmektedir. Klasik belirtiler nefes darlığı, öksürme ve trakeada (nefes borusu) mukus temizlemek için her nefeste boyun ve ileriye doğru uzanır. Aslında, nefes borusu tamamen tıkanmış olduğundan, boğulma nedeniyle ölmektedir. Akut olgularda yüzde 70’e varan mortalite vardır.
Enfeksiyöz laringotrakeitis (ILT),
- -Nefes darlığı,
- -Boyunu yukarıya doğru uzatarak nefes almaya çalışma
- -Kanlı salya
- -Bağırarak hapşırma gibi anormal sesler
- -Ağız içi ve soluk borusunda sarı peynirimsi tabaka
- -Boyun ekstansiyonu ve
- -Konjonktivit (göz çevresindeki zarın iltihaplanması) ),
-Öksürük ile karakterize bir bulaşıcı solunum hastalığıdır.
Hastalığa , yaygın olarak enfeksiyöz laringotrakeitis virüsü (ILTV) olarak bilinen Gallid herpesvirüs I neden olur .
Üç ila 14 günlük inkübasyon süresinden sonra – beş ila 12 gün arasında en sık görülür – trakeada artmış mukus formları görülür ve bunu sıklıkla trakeal hemoraji takip eder (soluk borusunda kanama). Bu tavuğun öksürmesine neden olur ve başını nefes almak için karakteristik bir şekilde uzatır.
Bazı durumlarda, sadece hafif solunum işaretleri görülür, ancak bir göz tamamen kapanabilir.
Çeşitli virüs suşlarının patojenitesinde (potensinde) belirgin bir varyasyon vardır. Üç ana form bilinmektedir:
Perakut. Bunun yüzde 70’e varan yüksek bir ölüm oranı var. Şiddetli solunum yolubulguları (boğazdaki şiddetli sesler, hıçkırma, ötme gibi), nefes darlığı, kan veya kan lekeli mukusun dışarı atılmasıyla öksürme görülür ve tavuk çok depresiftir. Trakeanın lümeni (ortada) mukoid kan pıhtıları ve bazen de sarı renkli eksuda (peynirimsi pıhtı) ile bloke edilir. Ölüm normalde boğulma ile olur.
Subakut. Bunun yüksek bir morbidite (hastalık) oranı vardır, ancak yüzde 10 ila 30’luk daha düşük bir ölüm oranı vardır. Irkların daha az şiddetli solunum yolu bulguları, öksürük, mukozal burun akıntısı, nefes alması ve infra-orbital sinüs şişmesi vardır. Şiddetli gözyaşı (göz akıntısı) ve göz kapakları birbirine yapışmış, sıklıkla konjunktivit görülür. Üst solunum yollarında membranlar ile kan görülebilen mukus bulunur. Ölüm normalde boğulma ile olur
Hafif veya kronik. Bunun yüzde 5’inde düşük morbidite (hastalık) oranı vardır. Tavuk, konjunktivit ve öksürük ile kombine bronşit belirtileri ile uyuşuktur. Çoğunlukla coryza ile eşzamanlı bir enfeksiyon vardır. Yumurta üretimi yüzde 10 düşebilir. Üst solunum yollarında, ölümlere neden olabilecek membranlar görülür.ILT virüsü, solunum yolundan çıkarılır ve ardından yakın temasta olan tavuklar arasında hızlı hava yoluyla bulaşır. Virüs, hayvana göz, burun veya ağızdan girer. Öksürüklü mukus ve kan virüs içerir ve hastalığın hızla yayıldığı başka bir yoldur.
- Hastalık yaygın Doğal konakçı tavukErkekler daha duyarlıSıcak mevsimlerde daha fazlaHer yaştaki hayvanlar duyarlı fakat 6 haftadan büyükler daha duyarlıEtken eksudatlarda 3 ay, altklıkta 20 gün, kurumuş eksudatta yıllarca canlı
Dezenfektanlara duyarlı
Bulaşma direkt ve indirekt solunum yolu ile
Kümes içinde hastalık hızla yayılır
Kümesler arası bulaşma daha yavaş
Vertikal bulaşma yok
İnkubasyon 3-12 gün
Tavuklarda yumurta veriminde düşme ve mortaliteye neden olmasından dolayı önemli ekonomik kayıba neden olur
Bazı durumlarda, larinks ve trakeayı neredeyse tamamen engelleyebilecek hemorajik veya fibröz eksüda kalıtılır. Nefes borusunda tavuk çiçeğinin difterik formunun oluşturduğu makroskopik lezyonlar ILT ile çok benzerlik gösterebilmektedir. Bu yüzden her iki hastalıktan şüphe edildiğinde histopatolojik tanı mutlak yapılmalıdır.
Virüs, serin sıcaklık nedeniyle kış aylarında daha uzun sürer. Virüs, odun gibi iletken olmayan materyallerde trakeal mukus içinde 80 güne kadar hayatta kalabilir.
- Güneş ışığı, ısı ve kuruma (kurutma), ILT virüsünün üç doğal düşmanıdır.İyileştikten sonra, kuşlar yaşam için taşıyıcı olarak kalırlar ve hassas kuşlar için bir enfeksiyon kaynağı haline gelirler. Gizli virüs stresli koşullar altında yeniden aktive edilebilir.
- Tedavi ve ÖnlemeAntibiyotiklerin virüs üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Aşı ve aşının kısa kuluçka dönemi bir salgını durdurmak için kullanılır.Hastalık, aşılama ile önlenir. ILT Newcastle hastalığına benzediğinden, bildirilebilir bir hastalık olarak korunur.Virüs yumurtalar yoluyla bulaşmaz, bu nedenle tavuklar yumurtadan çıkarken enfekte olmaz.
GENEL OLARAK DİRENCİN YÜKSELTİLMESİ VE ANTİOKSİDAN ETKİLERİ NEDENİYLE SALMOCOLİ KULLANILMASI MORTALİTENİN AZALMASI İÇİN TAVSİYE EDİLİR