YALANCI VEBA – NEWCASTLE

KANATLI HAYVANLARDA YALANCI VEBA NEWCASTLE 

Newcastle hastalığı (ND), dünya çapında kümes hayvanları endüstrisine büyük ekonomik öneme sahip bir akut viral enfeksiyondur.

Hastalığa, tavuklar başta olmak üzere 200’ü aşkın kanatlı hayvanın duyarlı olduğu saptanmıştır • Virus, sürüngenlerden insanlara kadar değişen bir konakçı dağılımına sahiptir • Çok bulaşıcıdır ve pandemik seyir gösterebilir

Etkeni:

Paramyxoviridae ailesine ve Avulavirus ailesine ait bir RNA, negatif duyu, tek sarmallı, bölünmemiş, zarflanmış virüs olan, aynı zamanda kuş paramiksovirüs-1 (APMV-1) olarak da adlandırılan Newcastle hastalığı virüsü neden olur.

BELİRTİLER:

  • Ani ölüm
  • iştahsızlık.
  • Öksürme.
  • Solunum zorluğu.
  • İshal.
  • Sinirsel belirtiler
  • Felç.
  • Bükülmüş boyun.
  • Yumurta üretiminde ciddi düşüş.

Başlıca 3 patojenik tipi vardır.

1-Lentojenik suşlar:HB1,La sota,F,vs.Bunlar çok hafif enfeksiyonlara yol açarlar.  Lentojenik suşlar (aşı suşları) genellikle erişkinlerde bir probleme neden olmaz.  Gençlerde ise hafiften ciddiye kadar değişen solunum sistemi infeksiyonlarına neden olabilir. Bakteriyel etkenlerle birlikte ölüm görülebilir.

2-Mezojenik suşlar: Rokain, Komarov, Mukteswar, M107 vs. orta derecede virulense sahiptirler ve hayvanların solunum ve sindirim sistemlerinde tahribata yol açarlar.  Mezojenik suşlar genellikle saha koşullarında solunum infeksiyonlarına neden olur. Erişkinlerde birkaç hafta süreyle yumurta veriminde düşme gözlenir. Sinirsel belirtiler görülebilir, ancak genel değildir. Mortalite genellikte düşüktür ancak çok genç  olanlar oldukça hassastır. Kötü kümes koşullarda etkilenme daha fazla olabilir.

3-Velojenik suşlar:Milano,Herts,GB,İsrail,Çorum vs. Bunlar çok bulaşıcı ve öldürücüdürler.  Visserotropik velojenik NDV infeksiyonunda hastalık aniden başlar, herhangi bir klinik bulgu görülmeden yüksek düzeyde ölüm görülür. Mortalite %100’e kadar çıkabilir.

  • Hastalığın nörotropik velojenik patotipiyle oluşan formunda, aniden başlayan solunum sistemi bulgularını takiben 1-2 gün sonra sinirsel belirtilen ortaya çıkar. Yumurta verimi belirgin bir şekilde düşer ancak ishal genellikle bulunmaz. Morbitide %100, mortalite erişkinlerde %10-50 gençlerde ise %90 düzeylerine ulaşabilir.

– Genel olarak virusun tüm aktivitesi 100 °C’de 1 dak. içerisinde yok olur. İnfektivite 56 °C’de 5 dak. ile 6 saat arasında, 37 °C’de saatler ve günlerce, 20 ve 8 °C’lerde ise aylar ve yıllarca sürebilir. – Virus pH 2-8 arasında saatlerce stabil kalır.

  • İnfekte dışkıda 1 aydan fazla canlılığını korur

Hastalıkta ciddi solunum sistemi bulguları dikkati çeker. Göz çevresinde, sakallarda ve başta ödem görülür. Ölümden önce yeşil ishal, kaslarda tremor, tortikollis, bacak ve kanatta paraliz, opistotonus görülebilir. Yumurta periyodundaki tavuklarda yumurta kabuğunda incelme, renk açılması, kabuksuz yumurta ve ciddi oranda yumurta veriminde düşme görülür. Mortalite yüksek seviyelere ulaşabilir.

Hindiler, ND viruslarına tavuklar kadar duyarlıdır. Ancak klinik bulgular tavuklara göre daha hafif seyreder. • Ördek ve kazlar, tavuklar için çok virulent olan suşlara direnç gösterebilir ve klinik bulgular görülmeyebilir. • Güvercinler ve süs kuşları hastalığa oldukça duyarlıdır ve şiddetli klinik bulgular şekillenebilir.

İyi aşılanmış hayvanlar yumurta üretimindeki düşüş dışında herhangi bir enfekte olma belirtisi göstermeyebilirler, ancak bu hayvanlar tükürük ve dışkıda virüs bulaştıracaktır. Kötü aşılanmış kuşlar, enfeksiyondan 10-14 gün sonra tortikolis, ataksi veya vücut ve baş titreme gelişebilir ve destekleyici bakım ile iyileşebilir. baş ve boyun dokularının şişmesi, özellikle aşılanmış kümes hayvanlarında sinirsel belirtiler görülse de, en sık görülen hastalık olan visserotropik velojenik Newcastle hastalığıdır. Değişen derecelerde depresyon ve yetersizlik görülür. Yumurta üretiminin kısmi veya tamamen kesilmesi olabilir. Yumurtalar renk, şekil veya yüzeyde anormal olabilir ve sulu albümlere sahip olabilirler.

İNSANLARDA YALANCI VEBA

Tüm ND suşları insanlarda geçici bir konjonktivit oluşturabilir, ancak bu durum öncelikle büyük miktarlarda virüse maruz kalan laboratuvar çalışanları ve aşı ekipleri ile sınırlı kalmıştır. Kanatlı hayvanların aşılanmasından çok önce, NDV enfeksiyonundan kaynaklanan konjunktivit, işleme tesislerindeki kümes hayvanlarını parçalayan çalışanlarda meydana gelmiştir. Hastalık, kümes hayvanlarının arkalarında veya kümes hayvanı ürünlerini tüketen insanlarda bildirilmemiştir.

  • Duyarlı bireyler – Tüketiciler (ender) – Kümes ve kesimhane çalışanları – Veteriner hekimler – Aşılama personeli – Laboratuvar çalışanları
  • Semptomlar – Konjuktivitis – Baş ağrısı – Gripal semptomlar
  • KORUNMA:

ND,aşılanmış sürülerde sadece solunum bozuklukları ile beraber seyreder ve yumurta veriminde azalmaya sebep olur. ND’de canlı ve inaktif aşılar kullanılabilir.

  • a-canlı aşılar:HB1,F,La sota gibi lentogenik suşlarla hazırlanır.HB1 ve F suşları günlük civcivlerde sinirsel semptomlar oluşturmazlar. La sota suşu aşılama sonrası solunum bozuklukları yapar. İlk aşılama mutlaka lentojenik suşlarla (Özellikle Clone suşu) yapılmalıdır.

b-İnaktif aşılar:Virulent suşlar formol veya betapropiyolakton ile inaktive edildikten sonra aşı olarak kullanılır. Yağlı-adjuvanlanmış inaktive edilmiş aşılar, canlı aşıdan sonra kullanılır ve canlı virüsün kullanımının kontrendike olabileceği durumlarda (örneğin, güvercinlerde) tek başına kullanılabilir.

ND aşıları değişik yollarla verilebilmektedir.

*Burun veya göze damlatma yöntemi *İçme suyu veya sprey *Kanat zarına batırma ve kloaka yolu *İM veya SC enjeksiyon (mezojenik suşlar ve inaktif aşılar).

ND aşılamaları damızlık, broiler ve yumurtacı tipi tavuklarda mutlaka uygulanmalıdır. Damızlık sürüler mutlaka her 3 ayda bir aşılanmalı ve koruyucu bağışıklık düzeyi devam ettirilmelidir.

Genç civcivlerde aşı reaksiyonlarını önlemek veya azaltmak için, günümüzün maternal bağışıklığın tekdüze titreleri olması önemlidir. Aşı reaksiyonları, alt trakeadaki bir irin tıkanıklığı nedeniyle konjonktivit, hırıltı ve zor nefes alma şeklinde ortaya çıkabilir. Bazı ülkelerde, beklenen aşı reaksiyonları sırasında profilaktik olarak antibiyotik sağlamak geleneksel olmuştur. Aşı kullanımı sırasında Mycoplasma gallisepticum  enfeksiyonundan emin olunması, aşı reaksiyonları riskini azaltır.

AŞILAMA HAKKINDA DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN BURAYI TIKLAYINIZ

HANGİ AŞI NASIL KULLANILIR? 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir