Tavuğun kursağı geçici bir saklama çantası gibidir. Boyun bölgesindeki vücut boşluğunun hemen dışında bulunur. Yemek borusundan inen besin ve sıvılar burada bir süre durur. Tavuklarda sindirimin ilk aşamalarının meydana geldiği yerdir.
Kursak tıkanması ise, kursağın normal işleyişinde bir sorun olduğunda ortaya çıkar. Kursaktan yem ve sıvıların geçişinin kısmen veya tamamen engellenmesi sonucu oluşur. Sonucunda tıkanarak, geçişi azalan veya tamamen durarak biriken besin ve sıvılar kursağın şişmesine neden olur.
Aşağıdakiler gibi sindirilmesi zor veya mümkün olmayan maddeler tıkanmaya neden olabilir:
- Saman, çim, uzun otlar, talaş, tüy, bazı meyve ve kabuklar, plastik veya metal nesneler
- Özellikle ot, tüy gibi cisimler birbirine dolanarak topaklanmalar oluştururlar. Bu topaklar kursağı tıkar. Çok su içme eğilimi görülür. Kursakta biriken bu sıvılar zaman zaman tavuğun ağzından başını hafif eğdiğinde dahi kusar gibi dökülebilir.
DİKKAT ! Tavuk kas kasılması sorunları yaşıyorsa, kursak tıkanması ikincil olarak oluşabilir. Çünkü bu kasılmalar, yiyeceklerin kursak boyunca normal hareketini kontrol eder. MAREK hastalığının bazı formlarının, özellikle kursağın işleyişiyle ilgili kas kasılması sorunlarına neden olduğu bilinmektedir.
KURSAK MANTARI ise genellikle kursak tıkanması olan tavuklarda ikincil bir komplikasyon olarak ortaya çıkar.
Tıkanma olan tavuğa, hint yağı içirilir. Kursak ovularak fazla içeriğin ve topaklanmanın açılması için kısa süreli kusturma yapılabilir. Yalnız bu işlem hekimlerce yapılmalıdır. Aksi halde kursak içeriği soluk borusuna kaçarak nefes almayı engeller, ani ölüme neden olabilir.
Ağır durumlarda hekimlerce cerrahi müdahale yapılabilmektedir.
Ağızda ekşimsi koku varsa, biriken sıvı ve besinler kursak mantarına neden olmuş demektir. Bu durumda WİPER uygulanması gerekmektedir.