İshal, tüm kanatlılarda görülebilen yaygın bir sorundur. Özellikle kanatlı beslemede yeniyseniz, sağlıklı ve sağlıksız dışkıyı ayırt etmek zor olabilir. Sağlıklı dışkı genelde sert ve kahverengidir. Üzerinde beyaz ürat tabakası bulunur.
Dışkılar, hayvanların yediklerine göre değişiklik gösterir. İshal sayılabilmesi için katı kısmın daha cıvık ve üratın ve idrarın daha bol ve birbirlerine karıştığı durumlardan bahsedebiliriz. Ancak arada bir görülen bu tür dışkılar bir acil durum ifade etmez. Beslenmede yeşillik yada daha çok su içeren besinlerin tüketimi veya kuluçka dönemleri de geçici olarak katı kısımda değişikliğe neden olabilir.
Renklerine Göre Dışkı Nedenleri:
- Kahverengi: Bu, normal bir dışkı rengidir. Çok fazla miktarda yığılmış bir dışkı görürseniz, bu muhtemelen kuluçkada olan bir tavuk veya kuşa aittir.
- Kahverengi Sulu-Cıvık: Normalde ishal belirtisidir. Genellikle daha yüksek su alımından kaynaklanır, ancak bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanabilir.
- Siyah: Bu, kül, böğürtlen veya dut yemekten kaynaklanabilir. Hasta bir tavuk veya kuşta bu, dışkıda kan olduğu anlamına gelebilir.
- Kırmızı ve turuncu: Koksidiyoz ve (nadiren) kurşun zehirlenmesinde olduğu gibi iç parazit ve kloakal sorunlarda görülebilir.
- Yeşil: Yeşil dışkının en yaygın nedeni beslenmeleridir. Marul gibi yeşillikler mavimsi yeşil renkli dışkılara neden olur. Ancak Hasta tavuk ve kuşlarda ciddi enfeksiyonların da belirtisidir.
- Sarı: Mısır ve yağlı gıdadadan kaynaklanabilir. Aynı zamanda yumurta sarısı peritonitinin bir işareti olabilir. Bu yumurtlamayan veya yumurtadan kesilen tavuk ve kuşlarda bu sorunun nedeni olabilir.
- Beyaz veya kremsi: Beyaz ürat ile karıştırılmamalıdır. Ürat renginde yeşil veya sarımsı renk değişiklikleri birer hastalık belirtisidir. Beyaz ishal Salmonella – Sindirim sistemi enfeksiyonları ve böbrek sorunları olan tavuk ve kuşlarda çok sık görülür.
İshal Neden Olur, Sebepleri:
- Kötü Kümes-Kafes-Beslenme Şartları: Yetersiz Havalandırma, Islak ve Nemli Altlıklar, Yüksek Sıcaklık, Bayat/Bozuk Yem, Aşırı Tuz, Zehirlenmeler
- Bakteriler-Virüsler: Hemen hemen her hastalıkta ishal görülebilir. Koksidiyoz (Kanlı ishal), E.coli, Salmonella, Newcastle(yalancı Veba), CRD gibi pek çok hastalığın başlangıcında veya beraberinde ishal görülebilir.
- İç parazitler: Bağırsaklarda yaşayan kıl kurdu, tenya gibi asalaklar özellikle dışkıda kan parçacıkları ile birlikte kronik ishale ve zayıflamaya neden olabilmektedir.
- Mantar – Trichomonosis: Kursak Mantarı ve Trichomonosis de sindirim sisteminde bozulma ve ishale yol açabilmektedir.
İshal Durumunda Ne yapılmalıdır?
Cıvık bir dışkı her zaman bir sorunu işaret etmez. İshalle birlikte halsizlik, hırıltı, kusma veya felç gibi bir hastalık belirtisi görülüyorsa o zaman bir sorunun başlangıcı demektir.
Halsizlik veya bir hastalık belirtisi ile birlikte seyreden ishal durumlarında;
İlk olarak sıcak bir yere alın. Su ve yeme kolay ulaşmasını sağlayın. Varsa bir probiyotiği içme suyuna ekleyin. İçmek için onu biraz teşvik etmeniz gerekebilir.
İshal kesici (COLİFORCE) ve ishalle birlikte görülen belirtilere göre uygun ilaca biran önce başlanmalı. Aksi halde hastalık ilerleyerek daha ciddi boyutlara ulaşabilmektedir.
İshali Nasıl Önlersiniz:
İshali önlemenin en iyi yolu hayvanlarınıza temiz bir yaşam yeri sağlamaktır. Dışkı dolu altlıklar, nemli ve pis kokan bir ortam her tür hastalığa davetiye çıkaracaktır.
Hayvanlarınızın yaşadığı yere olabildiğince az ziyaretçi almalısınız. Yeni hayvanlar ve yeni insanlar beraberinde pek çok bakteri ve virüsü kümesinize getirmiş olabilir. Yeni hayvan aldığınızda da bu yüzden karantinaya ayırmayı unutmayın.
Yabani kuşlar, sinek, sivrisinek, fare, bit ve keneler de ciddi enfeksiyon kaynaklarıdır.
Yemin içeriğinden ve tazeliğinden emin olun. İçme sularını ve sulukları temiz tutun. Yosunlaşma varsa mutlaka temizleyin ve sularını sık sık değiştirin.
Düzenli iç parazit uygulamalarını ihmal etmeyin.
Probiyotikleri haftalık belirli periyotlarda mutlaka kullanın.
İshal ve Halsizlik için Uygulama
Sindirim sistemini düzenleyerek ishali kesmek için önce 7 gün içme suyuna MOVER toz koyulur. Bu ishal ve halsizliği giderecektir.
Tavuk-güvercin ve keklik için istenirse FORMİX TABLET yutturularak daha hızlı sonuç alınabilir.
7 günün ardından son 3 ayda iç parazit uygulaması yapılmadıysa yapılmalıdır.
Ancak ishal özellikle kuşlarda Kursak mantarı ve kurumanın habercilerindendir. Bunları önlemek için WİPER her ay 5 gün kullanılması tavsiye edilir.
Yine ishalin önlenmesinde Probiyotikler oldukça Faydalıdır. Bu bakımdan PROBİO nun düzenli kullanımı, ve ishalde artan su kaybı ve elektrolit desteği için VİTAMİNO TOTAL takviyesi de faydalı olabilmektedir..